Theo thống kê, hơn 140 quốc gia và khu vực đã báo cáo các trường hợp được xác nhận, và đợt bùng phát COVID-19 đã đi qua hầu hết các quốc gia và khu vực trên hành tinh. Do sự gián đoạn của đợt bùng phát, một số lượng kỷ lục trẻ em và thanh niên không thể tiếp tục học tập và cuộc sống bình thường.
Thế giới: Tính đến sáng nay 22/7/2021, thế giới ghi nhận 166 triệu ca nhiễm Covid-19, trong đó có 3.4 triệu ca tử vong.
Việt Nam: Tổng cộng từ khi xuất hiện đại dịch đến nay đã ghi nhận trên 70.000 ca Covid-19, trong đó 2.101 ca nhập cảnh và 69.043 ca trong nước.
Trong đó, trên 100 quốc gia đã thực hiện dùng lại việc học tập trên toàn quốc, dẫn đến gần 900 triệu trẻ em và thanh thiếu niên từ mầm non đến trung học phổ thông không thể tiếp tục học. Ngoài ra, có 11 quốc gia đã thực hiện chính sách dừng lại một phần, nếu các chính sách đình chỉ này được thực hiện trên toàn quốc, hàng chục triệu người học sẽ bị ảnh hưởng bởi việc giáo dục bị gián đoạn.
Tác động của COVID-19 đối với giáo dục đã vượt xa việc đóng cửa trường học
Theo UNESCO, việc đóng cửa trường học, dù chỉ là tạm thời, cũng sẽ gây ra nhiều vấn đề khác nhau.
Trước hết, việc giảm thời lượng giảng dạy sẽ ảnh hưởng đến kết quả học tập.
Thứ hai, việc dừng toàn bộ các lớp học cũng sẽ dẫn đến những thiệt hại khác, bao gồm sự bất tiện cho gia đình và giảm năng suất kinh tế, vì cha mẹ phải cân bằng giữa công việc và chăm sóc con cái.
Cuối cùng, đóng cửa trường học cũng đã làm tăng thêm sự bất bình đẳng giáo dục. Ví dụ, những gia đình có điều kiện kinh tế tốt hơn thường có trình độ học vấn cao hơn, có nhiều hơn nữa nguồn lực để lấp đầy khoảng trống học tập và cung cấp các hoạt động phong phú cho trẻ em không thể đến trường.
Tác động của đại dịch này đến bối cảnh giáo dục toàn cầu là gì? Nó sẽ thay đổi tương lai của giáo dục như thế nào?
1. Sức khỏe và tính mạng sẽ được đặt lên hàng đầu
Nội dung và thành phần về sức khỏe, cuộc sống và hạnh phúc trong chương trình giảng dạy ở trường học khác nhau giữa các quốc gia. Những nội dung này có thể được giảng dạy theo nhiều cách khác nhau trong lớp học và trường học, dưới dạng một khóa học độc lập hoặc kết hợp với các nội dung khác như thể thao và sức khỏe tinh thần. Ở nhiều quốc gia, các biện pháp khẩn cấp về sức khỏe thường thiếu trong chương trình giảng dạy hoặc các hoạt động của trường học. Hiện nay, hầu hết tất cả chính phủ và các sở giáo dục đang hướng dẫn học sinh, sinh viên và thực hiện các biện pháp thích hợp để tránh lây nhiễm hoặc giữ an toàn khi bị nhiễm vi rút. Giáo dục sức khỏe, đặc biệt là giáo dục liên quan đến ứng phó khẩn cấp, sẽ trở thành một phần không thể thiếu trong chương trình giảng dạy và quản lý trường học trong tương lai.
2. Giáo dục trực tuyến có thể trở thành tiêu chuẩn
Bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, giáo dục trực tuyến đã tăng lên, và số lượng học sinh sử dụng mạng trực tuyến để học tập trên thế giới đã lập kỷ lục. Dịch bệnh đã thực sự thúc đẩy quá trình tích hợp công nghệ và trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực giáo dục. Tuy nhiên, việc thiếu công nghệ đầy đủ hoặc kết nối Internet tốt cũng hạn chế cơ hội học tập của những người nghèo hoặc gia đình nghèo. Khoảng cách và sự bất bình đẳng này có thể sẽ ngày càng gia tăng.
3. Khả năng di chuyển của sinh viên bị gián đoạn
Theo số liệu của OECD, trong vài thập kỷ qua, số lượng sinh viên nước ngoài theo học các chương trình giáo dục đại học trên khắp thế giới đã tăng đáng kể, từ 2 triệu năm 1998 lên 5,3 triệu năm 2017. Theo dữ liệu của tổ chức này, 2,5 triệu người học bên ngoài nước. Do các hạn chế đi lại của nhiều chính phủ, nhiều sinh viên không thể trở lại trường đúng giờ, hoặc họ phải rời khỏi khuôn viên trường trong thời gian các trường đại học và cao đẳng đóng cửa. Nhiều học viện đã triển khai các khóa học trực tuyến cho sinh viên, nhưng không phải tất cả các học viện đều triển khai kịp thời, đặc biệt là các hình thức học thực hành. Ngay cả với những người có cơ hội học trực tuyến, vẫn còn vướng mắc về việc đánh giá và chứng nhận kết quả học tập.
4. Học tập khoa học sẽ đóng một vai trò lớn hơn trong tương lai
Việc học sinh, sinh viên học hiệu quả như thế nào phụ thuộc vào cách nhà trường và giáo viên quản lý việc học của các em. Mọi người đã quen với những bài giảng trên lớp, vốn bị chỉ trích là mô hình cũ của xã hội công nghiệp. Trên thực tế, sự bùng phát này đã buộc mọi người phải chuyển sang các phương pháp học thay thế kết hợp giữa công nghệ và trí tuệ nhân tạo. Điều này đòi hỏi các phương pháp và chiến lược đánh giá học tập mới. Chìa khóa để đánh giá hiệu quả nằm ở khoa học nhận thức và khoa học não bộ, có thể xác định các giải pháp để học tập hiệu quả.
5. Suy ngẫm về giáo dục gia đình
Trình độ học vấn của gia đình đặt ra một thách thức đối với việc dạy học trực tuyến. Bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, các gia đình đã trở thành lớp học, dù có chuẩn bị hay không thì phụ huynh cũng sẽ đóng vai trò trợ giảng hoặc bạn học. Nhiều bậc cha mẹ cảm thấy khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ này, đặc biệt là những người có trình độ học vấn và nguồn lực hạn chế. Mặt khác, cha mẹ đi làm có xu hướng bỏ mặc con cái, điều này có thể dẫn đến các vấn đề về chất lượng học tập và thậm chí là các hành vi nguy hiểm. Điều này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa phụ huynh và nhà trường, cũng như sự hỗ trợ mạnh mẽ của giáo dục gia đình.
6. Quan tâm đến sức khỏe tinh thần của học sinh
Đây là một trải nghiệm đau đớn cho trẻ em và những người trẻ, những người tiếp xúc gần với trường hợp được xác nhận hoặc đã trải qua cái chết của các thành viên trong gia đình hoặc bạn bè. Do ít tiếp xúc với xã hội, căng thẳng và trầm cảm có thể tăng lên. Trong bối cảnh xã hội xa cách và trường học đóng cửa, sự cô lập xã hội có thể gây ra lo lắng do những thách thức mà mô hình học trực tuyến mới đặt ra. Vì vậy, sức khỏe tâm thần và tư vấn tâm lý sẽ trở thành một trong những yếu tố của giáo dục cơ bản ở trường học.
Tác động của đại dịch đối với bối cảnh giáo dục toàn cầu đã vượt xa sự mong đợi của mọi người. Nó đã đánh thức nhận thức của mọi người về nhiều vấn đề chưa được giải quyết, bao gồm giáo dục sức khỏe, cuộc sống và hạnh phúc là chìa khóa để phát triển bền vững; công nghệ và trí tuệ nhân tạo cung cấp quan điểm và chiến lược mới cho giáo dục; khoa học nhận thức có thể cung cấp cho việc học tập hiệu quả.
Chúng ta hãy cùng nhau suy ngẫm về giáo dục và cuộc sống, mong rằng từ những bài học này, chúng ta có thể rút kinh nghiệm và nắm bắt tốt hơn nền giáo dục và tương lai tươi sáng của nhân loại.
Trung tâm GDTC&TT