Trước ảnh hưởng sâu rộng của đại dịch COVID-19, nền giáo dục toàn cầu đã buộc phải chuyển mình từ hình thức học tập trực tiếp truyền thống sang trực tuyến nhằm đối phó với tình trạng dịch bệnh kéo dài. Ở Việt Nam, trong giai đoạn cách ly xã hội vì dịch Covid -19, các trường học triển khai nhiều hình thức học khác nhau như: ghi bài giảng bằng video và phát sóng lại trên các kênh truyền hình hay trên các website của sở Giáo dục và Đào tạo các địa phương. Bộ Giáo dục và Đào tạo sử dụng các công cụ họp và học trực tuyến như: Zoom, MS Teams, sử dụng các kênh giao tiếp như Zalo; các ứng dụng lưu trữ tệp dữ liệu như Google Docs và các ứng dụng ra bài tập để giao bài tập về nhà cho học sinh và sinh viên. Sự đổi mới này ghi nhận nỗ lực của ngành Giáo dục và các cơ sở đào tạo trong việc bảo đảm kế hoạch năm học.
Nhằm ứng phó với tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã thành lập Ban chỉ đạo phòng chống dịch bệnh và có những kế hoạch, kịch bản để ứng phó để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh cũng như thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch nhưng vẫn đảm bảo tiến độ học tập cho sinh viên bằng việc triển khai dạy học trực tuyến. Với tâm thế chuyển dần từ thế bị động sang chủ động có kế hoạch học tập, làm việc trong điều kiện phòng chống dịch, vừa đảm bảo chất lượng, vừa đảm bảo an toàn cho người học, cho cán bộ, giảng viên. Với mục tiêu triển khai học tập làm việc trực tuyến đạt hiệu quả cao, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, tiến hành tập huấn sử dụng phần mềm Microsoft Teams cho giảng dạy và làm việc trực tuyến cho tất cả cán bộ, giảng viên, sinh viên đồng thời phát tài liệu hướng dẫn sử dụng phần mềm từ tháng 3/2020 đến nay. Do dịch bệnh diễn biến phức tạp nên kế hoạch học tập cũng điều chỉnh thay đổi linh hoạt trong Học kỳ 2 năm học 2020-2021.
Giảng dạy trực tuyến môn Giáo dục thể chất là một trong những môn đặc thù trong chương trình đào tạo của Học viện. Vì vậy, ngay từ đầu mùa dịch Bộ môn Giáo dục thể chất, Trung tâm Giáo dục thể chất và thể thao đã chủ động xây dựng đề cương chi tiết học phần về đánh giá sinh viên học trực tuyến môn giáo dục thể chất( gdtc) theo hệ thống Rubic. Bộ môn đã soạn giáo án và tiến hành giảng thử cho các cán bộ trẻ nhằm đóng góp xây dựng vào bài giảng trực tuyến.
Là đơn vị tiên phong trong dạy học trực tuyến môn Giáo dục thể chất trong các trường Đại học, Cao đẳng, Học viện khu vực Hà Nội, đến nay bộ môn vẫn duy trì hình thức này. Trong quá trình giảng dạy nhiều giảng viên đã quen hướng dẫn bài tập thực hành trên lớp, vừa phải trau dồi kiến thức công nghệ để ứng dụng trực tuyến. Mặc dù còn nhiều bỡ ngỡ, thói quen thay đổi nhưng các thầy cô Bộ môn vẫn đang nỗ lực không ngừng, cố gắng hết sức vừa làm vừa điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện thực tế.
Trong Học kỳ 2 Năm học 2020-2021 đã tiến hành giảng dạy trực tuyến 02 đợt. Đơt 1 (bắt đầu tuần 1) từ ngày 15/3 đến ngày 20/3/2021. Đợt 2( Bắt đầu tuần 8 đến tuần 16) từ ngày 3/5 đến ngày 01/07/2021 để giúp sinh viên nhanh chóng bắt kịp tiến độ học tập, đồng thời đảm bảo lượng kiến thức trong thời gian nghỉ dài tránh dịch Covid-19, Bộ môn Giáo dục thể chất đã triển khai các phương pháp đáp ứng kịp thời. Đó là chuyển từ hình thức học tập trung ( tuần 2 đến tuần 7) sang hình thức học trực tuyến và đánh giá sinh viên qua Microsoft Teams. Số lượng giảng viên tham gia giảng dạy là 18 giảng viên, chiếm tỷ lệ 100% với 112 nhóm học, tổng số sinh viên đăng kí Học kỳ 2 năm 2020-2021 là 4.628 sinh viên. Giảng dạy 9 nội dung: Bóng đá, Bóng chuyền, Bóng rổ, Cầu lông, Điền kinh, Khiêu vũ, Aerobic, Cờ vua và Giáo dục thể chất đại cương. Việc tương tác trong các môn Giáo dục Thể chất cũng có những đặc thù, có những môn chiếm nhiều phần lý thuyết như cờ vua, giáo dục thể chất đại cương. Còn phần lớn các môn tập với dụng cụ và bài tập thể lực sinh viên thực hiện, thầy giám sát, kiểm tra và chỉnh sửa. Do đó, dung lượng bài tập gần 5000 sinh viên gửi về rất lớn, đặc biệt là những môn yêu cầu có dụng cụ như Bóng đá, Bóng chuyền, Bóng rổ, Cầu lông,... cần sự tương tác. Nội dung môn học mục tiêu đặt ra hàng đầu vẫn là giúp sinh viên duy trì sức khỏe, tập luyện thể chất nâng cao thể lực. Trình độ giảng dạy giảng viên, mức độ sử dụng công nghệ, cơ sở vật chất (máy tính, điện thoại,...) cũng khác nhau. Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn nhưng tất cả thầy cô không ngừng học tập nâng cao trình độ thích ứng với hoạt động mới.
Với mục tiêu giảng dạy tốt trong thời điểm cả Học Viện đều áp dụng làm việc và học tập trực tuyến, chúng tôi đã lập phiếu khảo sát giảng viên dạy GDTC 18/18 giảng viên với mục đích thu thập các thông tin về thực tế sử dụng phần mềm Microsoft Team, hiểu biết vận dụng các kỹ năng, những khó khăn, các yếu tố ảnh hưởng và đánh giá các thầy cô khi giảng dạy phần mềm này. Từ đó, hiểu rõ hơn những yêu cầu của giảng viên cần hỗ trợ hoặc tham gia các hoạt động dạy học trong thời gian tới. Qua đó đề xuất một số giải pháp kịp thời, phù hợp, giúp giảng dạy trực tuyến thuận tiện và hiệu quả đáp ứng được môn học gdtc. Đảm bảo được chương trình, kế hoạch, chất lượng đào tạo là số liệu nghiên cứu trong thời điểm COVID 19.
Trong quá trình giảng dạy trực tuyến đồn thời chúng tôi đã lập phiếu khảo sát đã tiến hành lấy ý kiến các nhóm học với 405 sinh viên tham gia học các môn khác nhau. Với mục đích thu thập các thông tin về thực tế sử dụng phần mềm Microsoft Teams trong công tác dạy và học. Việc hiểu biết vận dụng các kỹ năng của các em, những khó khăn, thuận lợi khi sử dụng các phương tiện, hình thức tham gia học trực tuyến. Từ đó đưa ra cảm nhận , đánh giá và mong muốn của mình, Qua đó, các thầy cô hiểu rõ hơn những nguyện vọng, tâm tư từ sinh viên để điều chỉnh các hoạt động dạy học trong thời gian tới. Kết quả thu được rất khả quan như là: Lịch dạy và học được thực hiện đúng theo thời khóa biểu; Các nhóm được cung cấp tài liệu học tập, video, tài liệu tham khảo; Nội dung giảng dạy cập nhật có liên hệ thực tiễn, tạo hứng thú cho sinh viên; Phương pháp giảng dạy phù hợp, dễ dàng thực hiện; Phổ biến rõ ràng đầy đủ quy chế dạy và học, tiêu chí đánh giá thi các điểm thành phần; Tiến độ dạy học, bài tập thực hiện vừa sức theo đối tượng học; Người học luôn được kiểm tra, góp ý, nhắc nhở, đôn đốc hàng tuần; Được giải đáp thắc mắc trực tiếp trên lớp và ngoài giờ thông qua hệ thống trực tuyến; Sinh viên phát huy năng lực tự học, tự nghiên cứu và làm việc nhóm.
Từ khảo sát thực tế giảng viên và sinh viên học trực tuyến Bộ môn gdtc đã tiến hành đưa các nội dung trao đổi trong cuộc họp và thống nhất. Tập huấn làm đề thi trắc nghiệm và giao bài thi tất cả các môn mà giảng viên trực tiếp giảng dạy. Trao đổi phần công nghệ thông tin còn vướng mắc như: Cách làm bài thi trắc nghiệm, giao bài, thu kết quả,… Tiếp tục chia sẻ, trao đổi các phương pháp giảng dạy trực tuyến để hiệu quả cao, cách thức, quy trình chấm thi kết thúc học phần. Thống nhất trong một số tổ môn về thang điểm ( lưu ý nhóm sức khỏe yếu), nội dung đánh giá do nhiều sinh viên còn đang trong vùng dịch gặp khó khăn về dụng cụ tập luyện. Thông tin các sinh viên còn gặp các sự cố như: mất điện, đường truyền kém, hay bị đẩy ra nhóm học, tài liệu học tập, trang phục, dụng cụ,…Chuẩn bị tốt nhất cho tập luyện và thi kết thúc học phần. Chính vì sự cố gắng của các thầy cô giáo và nỗ lực các em sinh viên, những không gian tập luyện thể thao như: phòng học tập, sàn nhà, hành lang, sân thượng, bức tường... hay thậm chí là tập thể thao trên giường, giờ đây cũng đã trở thành nơi tập luyện thường xuyên của các em. Dù ở nhà nhưng sinh viên vẫn rất tích cực, chủ động sáng tạo tham gia vào giờ học gdtc. Được các thầy cô hướng dẫn sinh viên tự quay bài tập đưa lên nhóm chia sẻ cùng các bạn hoặc vào mục trò chuyện để thầy cô tham vấn chỉnh sửa. Do đó sinh viên rất có trách nhiệm, chủ động, tạo hứng thú và sự tự tin. Đó là những tín hiệu tích cực ban đầu dạy trực tuyến sẽ là định hướng của Bộ môn và Trung tâm giáo dục thể chất và thể thao trong thời gian tới nhằm nhắc nhở sinh viên không ngừng luyện tập. Nhờ hình thức này, dần dần sinh viên sẽ thay đổi suy nghĩ về môn Giáo dục Thể chất không chỉ là môn học cần hoàn thành đạt yêu cầu trong học tập Đại học, mà sẽ là nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống tương lai luôn luôn rèn thể lực, nâng cao sức khoẻ bản thân thích trong thời điểm dịch COVID 19 diễn biến vô cùng phức tạp.
Trần Văn Hậu- Trung tâm GDTC&TT